درباره #تعظیم روز نوروز روایات متعددی در مجامع روایی ما نقل شده است.
۱.شیخ صدوق می نویسد:
«خدمت حضرت امير هديه اى آوردند، حضرت فرمود اين چه هديه اين است؟ پاسخ دادند: «يا أمير المؤمنين اليوم النيروز» اين هديه روز نوروز است، حضرت هديه را پذيرفت و فرمود «اصنعوا لنا كل يوم نيروزا». شما هر روز را براى ما #نوروز قرار دهيد. (هر روزتان نوروز باد).
الفقيه، ج ۳ ص ۳۰۰
۲.وسائل الشیعه ج۱۷ ص۲۸۸شيخ طوسى در مصباح از امام صادق نقل می کند كه حضرت به معلى بن خنيس فرمودند:
«روز نوروز غسل كن و پاكيزه ترين لباست را بپوش و خود را خوشبو نما و اين روز را روزه بگير و بعد از نماز ظهر و عصر چهار ركعت نماز (با آداب خاصى) بجاى آور و دعا كن خداوند گناه #پنجاه سال تو را مى آمرزد»
مصباح المتهجد ص۷۹۰
وسائل الشيعه ج ۸ ص ۱۷۲
۳.ابن فهد حلى در مهذب خود نقل می کند كه امام صادق به معلى بن خنيس فرمود:
« روز نوروز روزی است که خداوند در آن روز از ارواح بندگانش پیمان گرفت که او را به یگانگی بپرستند و برای او شریکی قرار ندهند و به پیامبران و امامان ایمان آورند .این روز روزی است که طوفان نوح فرو نشست و کشتی آن حضرت بر کوه جودی قرار گرفت .نوروز روزی است که رسول خدا بت های کافران را در مکه نشست و پیش از آن نیز حضرت ابراهیم نیز در این روز بت های کافران را شکست .
روز نوروز همان روزى است كه پيامبر اكرم در غدير خم، از مردم نسبت به امير مؤمنان عهد و پيمان گرفت. و در اين روز با ولايت على تجديد پيمان نماييد، خوشا به حال كسى كه در ولايت على ثابت قدم بماند و واى به حال كسى كه پيمان شكنى كند. ما در روز نوروز انتظار فرج داريم، زيرا آن روز از روزهاى ويژه ما اهل بيت است كه شما آن را ضايع كرديد ولى فارسها آن را حفظ كردند.»
المهذب ص ۱۹۴
وسائل الشيعه ج ۸، ص ۱۷۳
بحار الانوار ج۵۶ ص۹۱
بر اساس همین روایات، فقهای بزرگ شیعه فتوا به استحباب #غسل روز نوروز داده اند و می آورند که دلیل قابل توجهی که روایات مذکور در مورد عید نوروز را رد کند در دست نیست.
جواهر الکلام ج۵ ص۴۱
ما اگر در مورد عظمت روز نوروز روایتی هم نداشتیم باز هم گفتنی بود؛
مراسمی که در نوروز بین مردم معمول است و به شکل سنت ملی در میان ایرانیان و کشورهای دیگر در آمده ، قسمت قابل ملاحظه ای از آن در شمار اموری است که اسلام به #صورت کلی بر آن تاکید نهاده است مانند نظافت ، خانه تکانی ، کمک بر ارحام ، و بستگان و افراد نیازمند و آبرومند برای تهیه لباس و وسائل اولیه زندگی و دید و بازدید و صله رحم و ملاقات دوستان و رفع کدورت ها و بیرون ریختن غم و اندوه از دل ها و آماده برای فعالیت های مختلف ثمر بخش در سال نو و مانند اینها ؛ این امور و مانند آن جنبه های مثبت مراسم نوروزی است بنابراین عید نوروز و مراسم آن هم به خاطر روایات و هم به خاطر آثار #مثبتی که دارد نباید حذف شود ولی باید بعضی از مراسم منفی و ناپسند آن را کنار گذاشت .
مفاتیح نوین ، ایت الله مکارم شیرازی ص۹۰۶
البته روایتی است که مورد #تمسک برخی برای رد عید نوروز از منظر اهل بیت علیهم السلام قرار می گیرد .
مرحوم ابن شهر آشوب در مناقب خود می آورد:
« حکایت شده است كه منصور از امام کاظم علیه السلام تقاضا كرد كه در روز نوروز در خانه بنشیند، تا مردم براى تبریك گویى پیش ایشان روند و هدایایى را كه برایش مى برند نیز بپذیرد. امام فرمود : من در اخبار جدم پیامبر خدا #جستجو كردم، اما براى این روز خبرى پیدا نكردم. نوروز سنت ایرانیان است و اسلام آن را منسوخ كرده است. پناه به خدا از این كه چیزى را زنده كنیم كه اسلام از بین برده است.
منصور گفت ما این كار را فقط براى خاطر نظامیان مى كنیم. بنا بر این، تو را به خداى بزرگ سوگند مى دهم كه #جلوس كنى و حضرت پذیرفت و جلوس كرد»
مناقب ج۴ ص۳۱۸
اما این روایت از حیث سند #مردود است زیرا هیچ گونه سندی برای آن ارائه نشده و تنها با تعبیر « حکی» « حکایت شده است» نقل شده است .
❗️از ضعف سندی هم که بگذریم #محتمل است که این روایت از باب تقیه برای حفظ جان ایرانیانی که در دربار منصور خدمت می کردند صادر شده باشد چنان که شیخ جواهری این #احتمال را نقل می کند.
جواهر الکلام ج۵ ص۴۲
سلام. واقعا محتوای سایتتون عالی هست
بسم ا… الرحمن الرحیم
باعرض تحیت و دعا محضر منور سخنور توانا آقای دکتر بازودار(زید عزة)
ضمن ابرام و تدقیق مطالب مطروحه در باب نوروز و ارتباط ذیربط آن در مراة دین مبین اسلام، معروض میدارد، به فرموده حضرت امیرالمومنین(ع) هرروزی که در آن گناه نباشد، عید است، حال با فراغت از ادله و احادیث ذیمدخل در این مقال، وجود عید در قالب عید نوروز با عیدی از اعیاد مسلمانان، چنانچه در سیاق و محتوای مقوله پرغنای فوق آمده است، علی القاعده مانعة الجمع نمی باشد، به دیگر کلام اینکه، چه فرخنده و مبارک است که هر عیدی عظیمی در دین مبین اسلام را تسمیه به نوروز کنیم، چرا که هرعیدی، فحوای شروعی موفق و مرین و مسجع را دارد، حال اینکه در دین شریف اسلام، تضاد و تباینی در عید بودن ایام شروع سال نو مکشوف نیست، لذا در مانحن فیه، چه زیباست اینکه با خلط فرمایش صدرالاشاره حضرت امیرالمومنین(ع)، مسلمانان به طرق و انحایی زندگی و طی طریق کنند که شایسته وجد عید در حلول سال نو باشند، چنانچه میفرماید:…حول حالنا الی احسن الحال…
عرض ادب و احترام
بی شک یکی از بزرگترین عیدهای ما پارسی هاست
باسلام خدمت استادبازودارعزیز.عیدنوروزطبق بیانات جنابعالی یه چیزثابت شده برای مسلمانان هرکشوری است.عیدنوروز یکی ازبرترین اعیادمیباشدکه مسلمان های یه کشوررو دوباره درکنارهم جمع میکنه وکدورت هارو.ودرمواقعی هم کمک به هم نوع میکنه.امانظربنده اینه که اگرهروزصدای یه مسلمون رو بشوی ویه کمکی به اون بکنی وحال دلش روعوض کنی اون یه عیدواقعیه نه فقط بزاری عید نوروزبشه یه کمکی بکنی تموم بشه بره.هرموقع که انسان نیازهای مادی وغیرمادی شوبتونه به دست بیاره اون عیده.
باسلام خدمت استاد ارجمند جناب آقای دکتربازودار
عیدنوروز به عنوان یک رسم کهن و قدیمی برای آغاز سال نو در بین ایرانیان کاملا انطباق با ارزش های اسلامی دارد و محاسن بسیار که در متن حضرت عالی به خوبی هر چه تمام تر اشاره شد. رسوماتی دستورات اسلام است مثل پاکیزگی که البته در لحظه لحظه باید رعایت گردد ولی در مورد نوروز پر اهمیت است و این نشان دهنده این است که نه تنها نوروز تضادی با اسلام و احکام آن ندارد بلکه بسیار هم به حفظ آن توصیه شده و آن را تایید کرده اند.
واقعا مطلب بسیار زیبایی بود که حقیقتا باید یکی به آن اشاره میکرد تا رفع شبه شود.
با سلام خدمت استاد گرامی آقای بازودار
طبق مطالب گفته شده :عید نوروز نه تنها برای ایرانیان بلکه برای کشورهای دیگر هم هست…چه بسا ما در این روز بزرگ کدورت هامون رو هم کنار میگذاریم
ولی اگر به جای خریدن این همه تجملات دل بقیه مسلمانان رو هم با هدایایی شاد کنیم حس خوب روز عید رو به آنها هدیه میدهیم .
با تشکر از مطالب پربارتون
سلام باتشکر از اظهار نظر شما.البته همه می توانند نوروز راجشن بگیرند اما این مراسم فقط درایران امروز وسرزمینهایی که درگذشته جزءایران بوده است گرامی داشته می شودموفق باشید
باسلام خدمت استاد محترم جناب آقای دکتر بازودار.باتشکر از مطالبی که در سایت حضرت عالی منتشر گردیده است.دیدگاه شخصی بنده:زمانی که اسلام وارد ایران شد، مردم ایران آدابی مثل عید نوروز را رعایت میکردند و هر سال در روزهای اول بهار جشن میگرفتند دین اسلام علاوه بر اینکه دستورات الهی را برای بهتر شدن زندگی انسانها به آنها آموزش میدهد و خرافهپرستی و گرایش به باطل را رد میکند، اما برای رسمها و آداب مردم هم احترام قائل است.درست است که عید نوروز یک جشن ملی و مخصوص ایرانیهاست، اما از زمانی که اسلام به خاک ایران تابید و مردمش را مسلمان کرد، بنا به برخورد مسالمتآمیز خود با آداب و رسوم هر سرزمینی، به رسمهای نوروزی ایرانیها هم رنگ و بوی اسلامی و الهی بخشید. این طور بود که با مسلمان شدن مردم ایران، نوروز با اعتقادات اسلامی آمیخته شد و دید و بازدید نوروزی به عنوان صلهرحم و یک وظیفه دینی مطرح شد.
علامه مجلسی، روایتی به نقل از پیغمبر اکرم صلیالله علیه و آله نوشته است با این مضمون که: «گروهی از مردم ایران که به تازگی مسلمان شده بودند، در یکی از جشنهای نوروز، جامی از جنس نقره و پر از حلوا به عنوان هدیه برای رسول خدا صلیالله علیه و آله آوردند. آن حضرت پرسیدند: این چیست؟ جواب دادند که: امروز نوروز، عید بزرگ ایرانیهاست. حضرت فرمودند: کاش هر روز بر ما نوروز بوددرست است که عید نوروز یک جشن ملی و مخصوص ایرانیهاست، اما از زمانی که اسلام به خاک ایران تابید و مردمش را مسلمان کرد، بنا به برخورد مسالمتآمیز خود با آداب و رسوم هر سرزمینی، به رسمهای نوروزی ایرانیها هم رنگ و بوی اسلامی و الهی بخشید. این طور بود که با مسلمان شدن مردم ایران، نوروز با اعتقادات اسلامی آمیخته شد و دید و بازدید نوروزی به عنوان صلهرحم و یک وظیفه دینی مطرح شدفروردين ماه كه نخستين روز آن نوروز است نخستين روز سال است ونام پارسي آن بيان كننده اين معني است و اين روز با داخل شدن خورشيد به برج سرطان برابر زيجهاي آن، هنگامي كه سال را كبيسه مي كردند برابر بود.سپس در روزهاي بهار اين روز پس از افتادن از جاي خود سرگردان شد و در جايي قرار گرفت كه سال همه ين احوال را از فروريختن باران و برآمدن شكوفه ها و برگ درآوردن درختان تا هنگام رسيدن ميوه ها بپيمايد
اين بود كه نوروز را انگيزه پيدايش و آفرينش جهان دانستند و گفتند در اين روز بود كه خداوند چرخ گردون (سپهر) را پس از آنكه مدتي بي جنبش بود به گردش درآورد. ستارگان را پس ازچندي ايستادند و خورشيد را آفريد.موفق و پیروز باشید.مسعود عطایی
با عرض سلام و خسته نباشيد خدمت دکتر بازودار
در فرهنگ ایرانیان رسوم زیادی میباشد و یکی از رسومی که از نظر اسلام نیز پسندیده میباشد عید نوروز میباشد که حتی از آن به نیکی یاد شده پس این نشاندهنده این است که این رسم چه سنت زیبا و پسندیده ای میباشد
سلام استاد گرامی
چیزی که از مطالب بالا و روایات نقل شده از امامان بزرگوار فهمیدم
این بود که امامان ما در عین تقید به مذهب و اصول دینی افرادی روشن فکر و پذیرای عقاید دیگران بودند که به سنت های سایر ملل احترام گذاشته و ان هارا که خلاف اسلام نبودند می پذیرفتند .
شاید به همین دلیل بوده که اسلام اینگونه در کشور پهناور ایران و سایر ملت ها به ان سرعت پذیرفته شد و پایدار ماند .چراکه مردم می دیدند امامان دین در عین پایبندی به اصول اجازه ابراز عقیده به دیگران هم می دادند و عقایدی باز و دیدگاهی روشن داشتند.
سلام باتشکر از نظرات شما
البته اسلام خیلی هم به سرعت درایران پیشرفت نداشت دلیل آن هم آمدن اسلام به وسیله غیرمعصوم علیهم السلام وبه صورت جنگ و….بود
ضمن عرض ادب و تشکر فراوان برای جمع آوری مطالب مفید تون
شایسته است در این روز خجسته کارهایی ازجمله روزه گرفتن، نماز خواندن تجدید بیعت با رهبران الهی و به زیارت مؤمنان و علمای دین رفتن، از اعمالی است که مسلمانان در نوروز، به عنوان روز ولایت و روز پیروزی حق و عدالت انجام دهند
سلام.باتشکر
اگر انسان ها از این طبیعت زیبا, درس بیاموزند, در حقیقت اعتقاد به رستاخیز را آموخته اند, در این صورت باید سرآغاز چنین روزی را جشن گرفت.
نوروز, مورد توجه امامان(ع) بود, و اختصاصى به ایرانیان ندارد, بلکه براى همه مسلمانان روز جشن و روز شگفت انگیزى است, مشروط بر این که با مراسم صحیح و سازنده همراه باشد, و از هرگونه باطل اندیشى و گناه, پرهیز گردد.
در این صورت حتى مى توان آن را ((عید)) نامید, همانطور که امیرمومنان على(ع) فرمودند: ((کل یوم لایعصى الله فیه فهو عید)) هر روزى که در آن روز گناه نشود, آن روز, روز عید است.
سلام
عید نوروز در خانوادههای ایرانی با ذکر و دعا شروع میشود. صدای قرآن خواندن پدر در گوشه سفره هفت سین و نوای دلنشین مادر که دعای تحویل سال را زمزمه میکند، همگی نشان از جایگاه دین در عید باستانی ایرانی دارد. عیدی که قرنهاست با آموزههای اسلامی گره خورده و پربرکت شده است. از دید و بازدیدهای عیدانه و اجرای صلهرحم گرفته تا عیدی دادن و سفرهای نوروزی، همگی حکمهایی است که اسلام بر آنها تأکید کرده است. تاریخ را هم که بخوانیم دستمان میآید از زمانی که اسلام وارد ایران شد، عید نوروز هم مثل بسیاری از رسمها و آداب ایرانی، رنگ و بوی اسلامی به خود گرفت.
موفق باشید ??
با عرض سلام و خسته نباشید خدمت استاد عزیز و گرانقدر با تشکر از مطالب خوبتان
دیدگاه:نوروز ودین اسلام در آغاز ابتدا که اسلام ظهور کرد اسلام همیشه بر آیین و اعتقادات دیگر مذهب و دیگر آیین ها احترام گذاشته و محترم میشمارد که عید نوروز ما هم جزء آیین هایی است که ایرانیان دارند .
آدابی که برای نوروز میتوانیم در نظر بگیریم از نظر اسلام سیر و تحول انسان است که در عید نوروز باید انجام شود و یک طهارت و پاکیزگی در اسلام است که به ان اهمیت بسیار داده است و این که سیر تحول ما نه در ظاهر بلکه باید در باطنمان پدید بشود و اینکه هم از نظر اخلاقی و هم از نظر شرعی سیر تحولی عظیم داشته باشسیم مثل نماز.و روزه و ….که از نظر شرعی مهم است و اینکه نوروز یک عید ملی به نظر میرسد نه دینی چون بعضی از فقهای ما مثل ایت الله بهجت و گلپایگانی از نظر دینی و شرعی قبول ندارند چون این بیان رو دارند که میگویند اسناد ضعیفی وجود دارد ولی باید اظهار داشت عید نوروز و اسلام ارتباط تنگاتنگی بایکدیگر دارند چون مسایلی که در اسلام هست و مورد تاکید است مثل صله ی رحم و پاکیزگی و رفع ناراحتی و غم و اندوه که مسله هایی است که در اسلام مورد نظر است و مورد تاکید و مورد پسند اسلام که صله ی ارحام میباشد که در دین اسلام روایات زیادی وجود دارد د این رابطه که نوروز یک فرصتی می دهد برای صله ی ارحام و دیدار خویشاوندان نزدیک که ارتباط ان با اسلام میتوانیم اینگونه در نظر بگیریم که اسلان نه تنها با این کار مخالف نیست بلکه روایاتی هم از ان نقل شده است
حضرت علی (ع) میفرمایند:
((صله رحم محبت اور است و دشمنی را از بین میبرد.))
رسول اکرم (ص)میفرمایند:
((مهمان روزی خود را میاورد و گناهان اهل خانه را میبرد))
این که اسلام هم جهت نوروز است و مخالف یکدیگر نیستند و و اسلام تکیل کننده ی نوروز است و این را باد سر لوحه کار قرار بدیم سنت نوروز به قبل از شکیل گیری ایران زمان مادها و هخامنشیان سنت نوروز ایجاد شده است .
ر آغاز فروردین، آدم آفریده شد و آن روز فرخندهای است برای طلب حاجتها و برآورده شدن آرزوها و دیدار پادشاهان و کسب دانش و زناشویی و مسافرت و داد و ستد. در آن روز خجسته بیماران بهبودی مییابند و نوزادان به آسانی زاده میشوند و روزیها فراوان میگردد.» که این بیان از امام صادق (ع)میباشد .
و همیشه این دعا را بخوانید تا تحولی عظیم در شما رخ دهد:
((یا مقلبالقلوب والابصار یا مدبر اللیل والنهار یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال))
ممنون
سلام و احترام
نوروز به عنوان يك جشن و عيد باستاني تاريخي طولاني دارد و مورد تاييد اسلام هم مي باشد، چرا كه ابعاد مثبت آن زياد است و اساس آن توجه به خلقت و زایش جهان است
در كتاب آثارالباقيه آمده كه عبدالصمدبن علي روايت مي كند: در نوروز جامي سيمين كه پر از حلوا بود براي پيامبر هديه آوردند و آن حضرت پرسيد كه اين چيست؟ گفتند امروز روز نوروز است. پرسيد كه نوروز چيست؟ گفتند عيد بزرگ ايرانيان است.و عید نوروز درهمه کشورها مرسوم بوده ولی ایرانیان آنها مقدس و گرامی تر میدانستند
با عرض سلام و خسته نباشید خدمت استاد گرامی
در ابتدا تشکر میکنم از مقاله آموزنده و مفید شما
درست است که عید نوروز یک جشن ملی و مخصوص ایرانی هاست اما از زمانی که اسلام به خاک ایران وارد شده نوروز با اعتقادات اسلامی آمیخته شده است به عنوان مثال دید و بازدید نوروزی به عنوان صله رحم یک وظیفه دینی است.
به طور کلی اسلام به آداب و رسوم درست و خداپسندانه احترام می گذارد و نمونه برخورد اسلام در مواجهه با عید نوروز بخشی از نامه معروف امام علی علیه السلام به مالک اشتر است که درباره رعایت رسوم و آیین های مردم تاکیید کرده و فرموده اند : (آداب پسندیده ای را که بندگان این ملت به آن عمل کرده و ملت اسلام با آن پیوند خورده و رعیت با آن اصلاح شده است بر هم نزن…)
با عرض سلام و ادب
ایرانیان در پیش از اسلام آداب و رسومی داشتند که پس از اسلام منسوخ شدند مثل جشن مهرگان
اما جشن عید نوروز به قوت خودش باقی است شاید به دلیل کارهایی که در ایام عید انجام میشود و در دین اسلام سفارش شده است مثل صله رحم
امروزه در بسیاری از کشورها و مناطقی که تحت تاثیر فرهنگ ایرانی هستند عید نوروز جشن گرفته میشود و اکثر مردم این کشورها مسلمان هستند که شامل اقوام و مذاهب گوناگون میشوند این موضوع نشان دهنده این است که هیچ یک از مذاهب اسلامی مخالفتی با عید نوروز ندارند و آن را گرامی میدارند .
امام صادق (ع) در روایتی میفرمایند : عید نوروز روز شریفی است و قائم (عج) ما در این روز ظهور میکند
عید نوروز به دلیل مقارن شدن با بهار طبیعت اهمیت زیادی در اقوام باستان داشته چون کشاورزی که یکی از منابع اصلی کسب درآمد مردم در آن زمان بوده با بهار طبیعت آغازی دوباره دارد .
با عرض سلام و ادب
ضمن تشکر از جمع اوری اطلاعات بسیار ارزنده جناب العالی واقعا لذت بردم.
همانطور که گفته شده این عید زیبا مختص به فرهنگ ایرانی نبوده است برخلاف باور ها و گذشته هایمان.
باتوجه به اینکه همه تذکرات و دستورات دین مبین اسلام در این عید باشکوه ذکر شده است و همانگونه که ذکر شده صله ارحام و پاکیزه نمودن خانه و جامه و چقدر زیبا این فرهنگ با دستورات دین اسلام عجین شده است.
شروع زندگی دوباره گیاهان و فصل پربرکتی که به ارمغان می اورد میتوان از گفته ائمه و معصومین در خصوص این عید نتیجه گرفت که اسلام دینی سرزنده و سبزی است که به دنبال پرباری و حاصلخیز شدن برکت برای انسان ها است.
همچنین امروزه علقه تنگاتنگی بین اسلام و فرهنگ ایرانیان بسته شده است که اگر در گذشته به گونه ای دیگر این مراسمات انجام میشد امروزه با شروع ذکر الله و طاعات و عبادات و خواندن قران به یومن ان سال خوب و پربرکتی خانواده ها داشته باشند.
باتشکر از توجه تان
باسلام خدمت استاد بزرگوار
بسیار لذت بردم از مطالب جمع آوری شده.
با سلام خدمت استاد بازودار
عید نوروز به عنوان عید قدیمی و کهن در ایران و اسلام در قرن های اخیر باعث شده که مسلمانان کشور در کنار یکدیگر جمع شوندو بدی ها و کدورت ها از بین ببرند
چه بسا بشود با عید نوروز فرهنگ ایرانی اسلامی خود را به کشور های دیگر هم در میان بگذاریم همان گونه که با آمدن بهار تولد دوباره ایجاد میشود در خلق و خوی و از بین بردن کدورت ها هم تولدی ایجاد شود
عید نوروز از عیدهایی است که مردم ایران و کشورهای همسایه، آن را پاس می دارند هم چنان که مردم کشورهای عراق، ترکیه و سوریه آن را بزرگ می شمارند.
این عید از عیدهای باستانی است که قبل از اسلام رواج داشته است.
دین اسلام علاوه بر اینکه دستورات الهی را برای بهتر شدن زندگی انسانها به آنها آموزش میدهد و خرافات و باطل را رد میکند، اما برای رسمها و آداب مردم هم احترام قائل است
اسلام به آداب و رسوم درست و خداپسندانه احترام میگذارد. نمونه آن در اسلام جشن نوروز ایرانیهاست
با سلام خدمت استاد بزرگوار
عید نوروز عید باستانی و کهن ما ایرانیان است،و بهترین بهانه برای پاکسازی و بهتر شدن زندگی است ب دلیل و عنوان شروعی تازه دقیقا مثل درختان و گیاهان ک بعد از سرد شدن و رو ب خشکی رفتن در ابتدای عید نوروز دوباره زندگی رو شروع میکنن و چه خوب است ک انسان با کمی تامل و تفکر و با شروع سال جدید و عید نوروز تغییراتی را در زندگی خود ایجاد کند و سال ب سال ان را بهتر و قوی تر سازد و در راه رستگاری پیش برود حال هر انسان نسبت ب زندگی خود و اعمال خود
buy stromectol pills online Alamy Neil Setchfield.
سلام و عرض ادب ..مطالب مطالعه شد .سپاس از شما استاد گرامی